فیبروم رحم
فیبروم بافت عضلانی رحم می باشد که به صورت غیر طبیعی رشد می کند و به شکل توده در می آید . این توده ها می توانند در جا های مختلفی رشد کنند اما شایع ترین آن در دیواره رحم می باشد . اندازه این تومورها می تواند بیش از 10 سانتی متر هم باشد و ممکن است تعداد آنها متعدد باشد .
فیبروم در بیش از 30درصد از خانم ها دیده می شود و می تواند بدون ایجاد علامت و یا ناراحتی باشد و بطور اتفاقی در سونوگرافی مشاهده شود و پس از یائسگی خود به خود از بین برود
عوامل ایجادکنندۀ فیبروم رحم
عوامل قطعی بروز فیبروم رحمی هنوز به طور دقیق مشخص نیستند. با این وجود، در ادامه به عواملی که در بروز این بیماری نقش بسزایی دارند، اشاره میکنیم:
• ژنتیک و سابقۀ خانوادگی
• نامنظم بودن ترشح هورمون ها
• کم بودن میزان پروژسترون
• مصرف اندک و ناکافی میوه و سبزی
• داشتن اضافه وزن
• مصرف غذاهای التهاب زا
• استرس و اضطراب
• هورمون درمانی زنان یائسه
علائم فیبروم رحم
• بهم ریختن زمان عادت ماهانه
• درد در هنگام پریودی
• درد در هنگام رابطه جنسی
• اختلالات روده و ادرار
• ناباروری
• خونریزی شدید
• احساس فشار در شکم، تورم و بزرگ شدن شکم
انواع فیبروم رحم
فیبروم های رحمی انواع مختلفی دارند. پزشکان با توجه به اینکه، این فیبروم ها در کجای رحم رشد می کنند و چه نشانه هایی دارند، آنها را به ۳ دسته کلی تقسیم کرده اند:
تمامی فیبرومها، در ابتدا از نوع فیبروم اینترامورال هستند. اگر فیبروم به محل خاصی حرکت کند، نوع آن تغییر می کند. وقتی فیبروم ایجاد شده، به سمت حفره رحم حرکت کند، به فیبروم ساب موکوزال و زمانی که به طرف حفره شکم حرکت کند به فیبروم ساب سروزال تبدیل و این نوع از فیبروم ها، معمولا در هر اندازه ای یافت می شوند. اندازه آنها ممکن است قد یک نخود باشد یا بسیار بزرگ و حتی به قطر ۱۵ سانتی متر هم برسند.
از رایجترین فیبروم ها، فیبروم ساب موکوزال است. این فیبروم دقیقا زیر دهانه رحم قرار دارد. وقتی این فیبروم به داخل رحم کشیده شود، باعث می شود فرد دل درد بگیرد و دچار خونریزی شوند. چون فیبرومها رگهای خونی زیادی دارند، وقتی خانم مبتلا به فیبروم ساب موکوزال پریود می شود خونریزی شدیدی خواهد داشت.
اگر شدت خونریزی زیاد شود، باید به بیمارستان منتقل شود و به او خون تزریق کنند. همچنین اگر خانم باردار به فیبروم ساب موکوزال مبتلا و درمان نشود، ممکن است جنین سقط شود. این فیبروم ها نیز، ممکن است در هر اندازه یافت شوند، اما به مراتب، کوچکتر از انواع دیگر فیبروم هستند، چون فضای کمتری برای رشد دارند.
فیبروم ساب سروزال یکی دیگر از انواع فیبروم ها است. این فیبروم در خارج از رحم تشکیل می شود و اگر این فیبروم رشد کند، ناحیه اطراف لگن و شکم را درگیر خود می کند. این فیبروم بعضی اوقات، آنقدر بزرگ می شود که انگار یک هندوانه در داخل شکم وجود دارد. فیبروم ساب موکوزال گاهی اوقات هیچ نشانه ای ندارد، اما با این وجود نفخ شکم یا فشار آمدن به مثانه، از علائم آن است. این فیبروم ها، چون در بیرون از رحم، رشد می کنند و فضای خیلی بزرگی نسبت به داخل رحم دارند، ممکن است خیلی بزرگ شوند. حتی نمونه هایی از اندازه بیست سانتی متری آنها، یافت شده است.
گرید یا درجات فیبروم
سیستم درجه بندی فیبروم تنها برای فیبروم های ساب موکوزال کاربرد دارد و به شرح زیر است:
• فیبروم ساب موکوزال با گرید صفر: فیبروم ها به طور کامل (بین 90 تا 100 درصد) درون حفره رحم قرار دارند
• فیبروم ساب موکوزال با گرید یک: فیبروم ها بین 50 تا 90 درصد موارد درون رحم قرار دارند
• فیبروم ساب موکوزال با گرید دو: فیبروم ها بین 0 تا 49 درصد موارد درون رحم قرار دارند
تعداد فیبروم ها
تفاوت زیادی در رابطه با تعداد فیبروم ها در میان زنان وجود دارد. بسیاری از زنانی که با خونریزی های شدید و طولانی مدت قاعدگی مراجعه می کنند اغلب یک یا دو فیبروم بزرگ دارند که مسئول عمده علائم ، آنها هستند. در دیگر موارد، حتی دیده شده که زنان بیشتر از بیست تا فیبروم کوچک دارند که هر کدام کمتر از یک سانتی متر هستند.
علائم فیبروم رحم
در برخی از بانوان فیبروم رحم منجر به دردهای لگنی ,خونریزی های نامنظم قاعدگی ,اختلالات ادراری ,بطور نادر نازایی و در بسیاری از موارد نادر ، فیبرومها تبدیل به نوع بد خیم و سرطانی می شوند.
شایعترین علت مراجعه بیمارانی که فیبروم رحم دارند , خونریزی نامنظم که گاه به کم خونی شدید منجر می گردد.
خطرات انواع فیبروم
ایجاد یبوست:
اگر فیبروم ها در بدن تشکیل شوند، تاثیرات بد و منفی بر روی اندام های داخلی فرد می گذارند. یکی از این اثرات منفی ایجاد هموروئید در فرد است، که یبوست را هم با خود به همراه دارد.
بی اشتهایی:
یکی دیگر از تاثیرات منفی فیبروم ها، بی اشتهایی فرد نسبت به خوردن مواد غذایی است؛ چرا که فیبروم به دیواره معده فشار می آورد و بیمار درد می کشد. در این حالت او روز به روز لاغر می شود.
فشار به مثانه:
تاثیر منفی دیگری که فرد مبتلا به فیبروم را آزار می دهد، این است که اگر فیبروم در محل مثانه رشد کرده باشد، فیبروم به مثانه فشار وارد می کند. فشار به مثانه موجب می شود فرد مجبور شود برای دفع ادرار در طول شب، مدام به دستشویی برود. بعلاوه اینکه ممکن است هنگام دفع، درد هم داشته باشد.
درمان میوما یا فیبروم رحمی
آمبولیزاسیون عروق رحمی:
این روش درمانی، روشی است غیرتهاجمی که مانع رسیدن جریان خون به فیبروم ها میشود واینگونه میتوان آنها را درمان کرد. نتایج دراز مدت درمان با این روش، نشان دهنده رضایت افراد تحت درمان به اندازۀ عمل جراحی است.
میومکتومی:
میومکتومی که به عنوان فیبرومکتومی نیز شناخته میشود، عمل جراحی است که به منظور حذف یک یا چند فیبروم انجام میشود. برخلاف هیسترکتومی، رحم باقی می ماند و بیمار توانایی تولیدمثل خود را حفظ میکند. با توجه به محل و مقدار جراحات و تجربه و ترجیح جراح، میومکتومی میتواند به سه روش انجام شود:
.
روش هیستروسکوپی:
فیبرومی که در لایۀ زیرمخاطی قرار دارد (یعنی در داخل حفرۀ آندومتر نفوذ کرده) را می توان به روش هیستروسکوپی برداشت. در هیستروسکوپی می توان فیبروم را با استفاده از یک رسکتوسکوپ که از طریق واژن و دهانۀ رحم وارد می شود، برداشت.
روش لاپاراسکوپی:
این روش از طریق یک برش کوچک در نزدیکی ناف انجام میشود. پزشک از لاپاروسکوپ و ابزار جراحی برای برداشتن فیبروم استفاده میکند. مطالعات نشان داده اند که روش لاپاراسکوپی منجر به بهبود سریعتر از روش لاپاروتومی یا جراحی باز میشود.
روش لاپاروتومی:
در این روش درمانی، پزشک در دیواره شکم برشی انجام میدهد و فیبرومها را از رحم خارج میکند.
در کل، روش درمانی لاپاروسکوپی دارای درد کمتری است و نیازمند سپریشدن مدت زمان کوتاهتری در بیمارستان نسبت به جراحی باز است.
هیسترکتومی :
هیسترکتومی عمل جراحی برای برداشتن رحم است. این عمل ممکن است شامل حذف دهانۀ رحم، تخمدانها، لولههای فالوپ و سایر ساختارهای اطراف آن باشد. هیسترکتومی روشی قدیمی برای درمان فیبرومها است و اکنون تنها به عنوان آخرین گزینه توصیه میشود؛ چراکه پس از این عمل زن توانایی بچهدار شدن را از دست میدهد.
حذف به وسیلۀ بسامد رادیویی (RF):
روشی است که با استفاده از امواج رادیویی میتوان تودۀ فیبرومی را حذف کرد.
هایفوتراپی:
در این روش با تولید حرارت یا تحریک به صورت متمرکز در داخل بدن، بدون صدمهزدن به بخشهای خارج از هدف، تخریب فیبروم به وسیلۀ امواج اولتراسوند انجام میشود
.
درمان جدید و غیر جراحی فیبروم رحمی ( امبولیزاسیون شریان فیبروم رحم )
امبولیزاسیون شریان فیبروم رحمی یکی از روش های درمان فیبروم رحم می باشد، که اخیرا مورد توجه بیشتری قرار گرفته است .
در این روش ترکیب چند مواد مسدود کننده به داخل شریان فیبروم رحم تزریق شده که باعث انسداد این عروق خون رسان می شوند . بنابراین با قطع خون رسانی و اکسیژن ,توده فیبروم رحم نکروز و غیر فعال می گردد. . حدود 90 درصد افرادی که تحت درمان قرار گرفته اند بهبود قابل توجهی در علائم خود مشاهده نمودند . متخصصین رادیولوژیست برای کاندید شدن فیبروم جهت امبولیزاسیون ,انجام ام ار ای را توصیه می کنند . انجام ام ار ای امکان تشخیص عروق تغذیه کننده فیبروم رحم را میسر ساخته، در نتیجه درمان مطلوبتر انجام می شود .
.
در موارد زیر انجام امبولیزاسیون توصیه می شود :
• فیبروم هایی که باعث خونریزی های شدید می شوند
• فیبروم هایی که باعث ایجاد درد و فشار در ناحیه مثانه و مقعد می شوند
• عدم تمایل به خارج کردن رحم
• عدم تمایل به بارداری
.
آمادگیهای لازم جهت انجام امبولیزاسیون شریان فیبروم رحمی
• ناشتایی به مدت 6 ساعت
• همراه داشتن مدارک قبلی
• همراه داشتن آزمایش انعقاد خون
• وجود یک همراه جهت انجام امور اداری
روش انجام امبولیزاسیون فیبروم رحم
پس از تایید مدارک بیمار توسط پزشک رادیولوژیست , تحت هدایت دستگاه تصویربرداری, همراه با بی حسی موضعی کاتتر مخصوص از کشاله ران راست وارد شریان فیبرومهای رحم شده و سپس ترکیب چند مواد مسدود کننده بداخل شریان مورد نظر تزریق شده و همواره با دستگاه مراحل انجام تصویربرداری و چک می شود
در انتها کاتتر از شریان خارج شده و محل شکاف پانسمان می شود و با گذاشتن آنژیوسیل و کیسه شن مخصوص از خونریزی محل شکاف جلوگیری می شود .
امبولیزاسیون شریان فیبروم رحم بدون برش جراحی و فقط با ایجاد یک شکاف چند میلیمتری انجام می شود که بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی آثارش باقی نمی ماند .
مزایای امبولیزاسیون شریان فیبروم رحم
• انجام این عمل بدون بیهوشی بوده و تداخل بسیار کمتری نسبت به جراحی دارد
• بازگشت بیمار به زندگی عادی و روزمره در کوتاهترین زمان میسر می باشد
• خونریزی حداقل نسبت به جراحی دارد
• درصد عود بسیار کم می باشد
• نسبت به روش های دیگر ایمن. تر است
• آسان و سریع انجام می پذیرد
• باعث حفظ بارداری می شود
• درد لگن ، خونریزی شدید ، کم خونی و خستگی با امبولیزیشن پایان می پذیرد.